|
Deze pagina werd te groot. Daarom wordt hij langzamerhand
afgebroken. Nieuwe aanmerkingen op
De rubriek wordt van onder naar boven gevuld, de meest recente gevallen staan dus bovenaan. Zoals bij de rest van deze site zijn er soms problemen met het publiceren. Deze pagina wordt veel te groot. Daarom wordt er een filiaal geopend, de tweede pagina van De Schoolmeester. Het is een hele ervaring (experience), het gaat om een expertise die blijkbaar zeldzaam wordt, dus was de naam De Schoolmeester XP bijkans onontkoombaar! Het schoolbordje (dat nog niet perfect is) vormt de link naar de nieuwe pagina. Vergrotende en overtreffende trappen worden steeds vaker met meer en meest gevormd, vaak ten onrechte. Geert-Jan Bogaerts doet het eens anders. Maar niet fout.
Geert-Jan Bogaerts op pagina 15 van de Volkskrant van 23 januari 2002.
´Van onze verslaggever´ op pagina 17 van woensdag 23 januari 2002. Amazon verdient dit niet. Anders had de titel van het artikel ook moeten zijn: `Amazon.com boekd eerste nettowinst´.... Redactioneel commentaar op pagina 9 van de Volkskrant van 19 januari 2002.
Artikel van DOUWE DOUWES op pagina 13 van de Volkskrant van 18 januari 2002. De herder weidt zijn schapen. Hij wijt hun zwakke conditie aan het slechte weer. Hij toont des te meer toewijding aan hun zorg. En hij geniet van de wijdheid van de heide. De pastor wijdt zich aan het geloof. De journalist wijdt zich aan zijn taak. Er is nu wel genoeg aandacht aan dit onderwerp gewijd. Beetje flauw misschien, want hoe belangrijk is de pagina met de televisieprogramma's?
Artikel op pagina 12 van de Volkskrant van 8 januari 2002.
Artikel "van onze verslaggeefster" op pagina 3V van de Volkskrant van 10 januari 2002. Dit is al vaker gesignaleerd: het bezittelijke voornaamwoord van onzijdige woorden is zijn, niet haar.
"Vleermuis profiteert van verbeterd milieu" (van onze
verslaggever).
Ik heb op school geleerd dat zo'n meervouds-n alleen gebruikt wordt voor personen. Twee overpeinzingen bij de spelfout hiernaast.
Bericht op pagina 5T in de Volkskrant van 5 januari 2002.
Herbert Blankesteijn in de Volkskrant van 31 december 2001, pagina 7.
René Didde in de Volkskrant van 29 december 2001, pagina 3W. Dit mag alleen in de Volkskrant, en wat staat dat dom! Het de Volkskrant Stijlboek schrijft voor, dat het tweede word van een zin een hoofdletter krijgt, als het eerste woord een cijfer is. De spellingcorrectie van FrontPage XP reageert niet!Jeroen Trommelen in de Volkskrant van 29 december 2001, pagina 5W.
Merlijn Schoonenboom in de Volkskrant van 27 december 2001, pagina 13K Een moderne interpretatie van uitzet, ongetwijfeld. Het groene boekje maakt zichzelf overigens belachelijk door ongeveer een kolom combinaties met standaard als aparte lemma´s op te nemen. Dat zijn er 52, terwijl de versie van 1954 er zes had. Standaarduitzet zit daar natuurlijk niet bij. Voor liefhebbers van het Nationale Dictee is het goed het woord Standaardnederlands te onthouden: met een hoofdletter S!
Pablo Cabenda in de Volkskrant van 22 december 2001, pagina 7.
Peter de Waard legt diverse keren uit dat George Harrison in een arme buurt opgegroeid is, en kent hem dan een terraswoning toe! Gewoon een rijtjeshuis, Peter, en waarschijnlijk heette de straat Grove in plaats van Grave, hoewel het natuurlijk een toepasselijke vergissing is.
Voorpagina van de Volkskrant, zaterdag 1 december 2001.
Marieke Aarden in de Volkskrant van 1 december 2001.
Marieke Aarden in de Volkskrant van 1 december 2001. Volgens mij omgeven de vinvissen de perslucht, in plaats van andersom. Marc van den Broek in de Volkskrant van 1 december 2001, pagina 4G.
De Volkskrant van 16 november 2001 op pagina 15 (Economie), artikel `Crisi leidt tot nieuw CAO-beleid´ door Gijs Herderscheê. Nieuw is dat de FNV het als beleid omarmd.De economie krompt ten opzichte van het tweede kwartaal met 0,4 procent. De Volkskrant van 16 november 2001 op pagina 15 (Economie), artikel `IMF en CBS zien groei vertragen´.Een krokodil is een reptiel. Amfibieën zijn bijvoorbeeld salamanders en kikkers. Typerend voor amfibieën zijn de naakte huid (een krokodil heeft schubben) en de gedaanteverwisseling (een pas geboren reptiel ziet er al oeroud uit).
`Van onze verslaggeefster´ op pagina 11 van de Volkskrant van 13 november 2001 (`Boymans staat alsnog Toorop af.´). Verleden tijd, ja. Maar bij een sterk werkwoord hoef je niet een extra medeklinker in te voegen, zoals in baten - baatte. De Tampagroep. Je weet wel, die groep ambtenaren die in Tampa, Florida, de oorlog voorbereid.Geert-Jan Bogaerts in de rubriek `Europees gekonkel´ in de Volkskrant van 6 november 2001. Je bent op iets voorbereid, of niet. Je bereidt je op iets voor, dan ben je voorbereid. Stam+t!
Sheila Sitalsing in de Volkskrant van 27 oktober 2001, pagina 3E Uiten is een werkwoord, de stam is uit, in de verleden tijd komt daar te achter: `Hij uitte zijn grieven.´ Geuit is een voltooid deelwoord, dat verbogen kan worden als een bijvoeglijk naamwoord. Gewoon een e erachter, niet zoals in nat-natte, want daar zou alleen een e leiden tot een verkeerde uitspraak.
De Volkskrant van 24 oktober 2001, kop op pagina 5 De maker van de kop heeft getracht een letterlijke vertaling te geven van een kop in The Guardian. In het artikel zelf staat het wel correct:
Wie de begrippen telbaar en ontelbaar hanteert, kan onmiddellijk uitleggen waarom duizenden troepen fout is. Voor wie dat niet zonder meer duidelijk is, kan een Nederlands equivalent helpen: `strijdmachten´ is namelijk ook zo´n ontelbaar woord. Duizenden strijdmachten is onzin.
De Volkskrant, 18 oktober 2001, pagina 3V (ANP-bericht). Lijden, leed, geleden Een floers is een sluier. De ritmesectie is een groepje muzikanten. Sectie is dan ook nog vrouwelijk, dus zij deed haar best.
Gijsbert Kamer op pagina 10 van de Volkskrant van 12 oktober 2001.
Michaël Zeeman op pagina 10 van de Volkskrant van 12 oktober 2001. Wat een mooie apotheose van deze volzin: `de geur van overgekookte melk´! Aquarellen komt van aqua, water. Gezien de eruditie van die uit de rest van het artikel spreekt, zal Michaël Zeeman dat ook wel weten. Met de spellingcontrole voorkom je dit soort typefouten.
Deze rubriek kan verschillen van dezelfde rubriek op Tripod of Lycos. Ik heb zoveel problemen met het uploaden, dat ik blij ben als er tenminste IETS gepubliceerd is. De sites op Tripod heten Kariatide respectievelijk Caryatid. Zonder het voorvoegsel www!
Caspar Janssen in "Gabriël van den Brink: `Ik zal wel bang zijn voor mijn eigen agressie`" op pagina14 van Het Vervolg van 29 september 2001. Vermaledijde is een interessant oud woord dat een opleving kent. Het leent zich erg goed voor een spoonerism: een omwisseling van medeklinkers. Alleen wordt dat meestal grappig bedoeld, doordat de spreker wéét dat het woord eigenlijk anders is. De taalkundige term voor verwisseling van medeklinkers is metathesis. Een voorbeeld daarvan is brug en burg. Het werkwoord vermaledijen (verwensen, vervloeken) staat nog wel in de NN van Van Dale van 1984. Het staat niet meer in het nieuwe groene boekje, en terecht. Maar misschien gaan trendgevoelige jonge vrouwen volgende jaar wel tegen elkaar zeggen: `Ik vermaledij jou, DD!´ Klinkt leuk.
Dilletanten voor dilettanten is trouwens wel komisch, als je het hardop uitspreekt.
(kop op pagina 4 van de Volkskrant van 19 september 2001) Zelf zeg ik órgie, met de nadruk op de eerste lettergreep. Het meervoud moet dan dus orgiën zijn. Voor de zekerheid kijk ik toch even in het Groene Boekje. Dat keurt zowel orgieën als orgiën goed! Even kijken in de oude editie van 1954. Jawel! Ook toen waren er al landgenoten die de nadruk op de tweede lettergreep legden. Niks gezegd, moet kunnen.
(buitenlandredactie, pagina 5 van 13 september 2001)
(vertaald uit Le matin du Sahara et Maghregb, een Marokkaanse krant (pagina 4 van 14 september 2001) Gewraakt bestaat wel, maar hier moet gewroken staan: wreken - wreekte - gewroken wraken - wraakte - gewraakt
Philip van de Poel op pagina 4V van 12 september 2001. Laten we eensgezind afspreken dat we Rietveld als `volkshuisvester´ helemaal gaan waarderen, vooral waar het eengezinswoningen betreft!
Bert Wagendorp, pagina 2 van 10 september 2001 Hoe kan je behoren tot één?
Mark van Driel, pagina 3s van de Volkskrant, maandag 10 september 2001 Mooi hoor, niks op aan te merken!
Commentaar van de hoofdredactie, pagina 7, 11 september 2001 Het Nederlands kent twee ´geslachten´, onzijdig (´het´-woorden) en mannelijk/vrouwelijk. Naar onzijdige woorden wordt verwezen met het, naar ´de´-woorden met hij, tenzij het duidelijk om een woord gaat dat naar een vrouwelijk wezen verwijst.
De Volkskrant, pagina 3, 27 augustus 2001 Deze rubriek wordt geschreven van onder naar boven! Nevenstaand stukje is dus een vervolg op het stukje eronder. Onlangs vreesde ik dat Jan Blokker zich bezondigd had aan een tikfout. Dat moet toch kunnen, nietwaar. Een column van Blokker van enkele dagen later bevestigt aanvankelijk dit vermoeden. ´Visoenen an aids,´ staat er in zijn stukje van 18 augustus. Vroeger zou men van het zetduiveltje gesproken hebben, ook al zat daar een gewone meneer van vlees en bloed achter, die in walmen van looddamp zijn afmattende werk deed.Enkele regels verder bleef mijn blik echter hangen achter een herhaling van de ´tikfout´. Lees de volgende zin maar:
Jan Blokker in de Volkskrant van 18 augustus 2001, pagina 3 Spelfouten suggereren dat de schrijver slordig is. Maar als je ze tegenkomt bij schrijvers die je bewondert, sta je voor een dilemma. Hoe kan Kees Fens een taalfout maken? Hoe kan Nelleke Noordervliet een spelfout maken? En Jan Blokker? De beste columnist van onze tijd,... die maakt hoogstens een tikfout. Gelukkig staan de n en de m op het toetsenbord naast elkaar, dus het klinkt heel plausibel!
Jan Blokker in de Volkskrant van 15 augustus 2001, pagina 3
Nooit geweten dat Drees ons land verlaten heeft... (Dit was een aanduiding van een artikel verderop op pagina 1R van Reflex, 14 juli 2001.)
Ron van Gelderen en Carien Overdijk, rubriek Werk & lezen, dinsdag 14 augustus 2001, pagina 3E In het gastenboek staat een reactie van Renzo Verwer op deze pagina. Hij stelt onder andere, dat de genoemde journalisten lang niet altijd zelf verantwoordelijk zijn voor de genoemde fouten. Erg is dat. Maar dan zijn er toch andere mensen die niet op hun taak berekend zijn? Twee gevallen waarbij de redacteur niet voldoende ingelicht is. Helaas gebeurde een van beide tijdens mijn vakantie, zodat ik het niet exact kan citeren.1 Een journalist (Hein Janssen?) schrijft een recensie over een optreden van Trijntje Oosterhuis met een jazz-combo. Hij noemt daarbij twee of meer nieuwe liederen, namelijk gedichten van Hans Andreus en Ida Gerhard die op muziek gezet zijn. Maar die liederen zijn niet nieuw, ze zijn van Poëzie Hardop, waarvan Trijntjes vader, Huub Oosterhuis, lid was. Trijntje heeft ze vermoedelijk thuis al gehoord, toen ze klein was. Tweede geval: in dit geval is het niet de journalist zelf, die onvoldoende geïnformeerd is. De geïnterviewde persoon doet een ongefundeerde bewering. De betreffende journalist is Tijn
Sadée, die ik nog zou willen vragen: waarom moet er altijd de leeftijd
van de geïnterviewde bij?
Elsbeth Tiedeman in de de Volkskrant van zaterdag 28 juli 2001, pagina 4.
Maarten Ducrot op p. 7 c van de Volkskrant van 20 juli 2001
Peter van Bueren in de Volkskrant van 20 juli 2001.
Pauline Kleijer, de Volkskrant, 9 juli 2001, pagina 5V
de Volkskrant, 9 juli 2001, pagina 3
ASTRID THEUNISSEN in Het Volkskrant Magazine, 16-06-01
HENRICO PRINS in Het Volkskrant Magazine, 16-06-01 DERK NIJSINGH, 'Engelen op de motor,' de Volkskrant, 9 juni 2001, pagina 7R »
Weer een anglicisme in een bericht dat uit een buitenlandse krant is overgenomen? Willem Beusekamp in de Volkskrant van 22 mei 2001, pagina 5.
Jan Kuitenbrouwer in Het Volkskrant Magazine, 26 mei 2001, pagina 46.
Die vrienden een spelfout in de schoenen schuiven, hè? Met een hoofdletter wordt geschreven:"De namen van het Opperwezen (...)" (Het Groene Boekje, 1954) "Personen en zaken die als heilig worden beschouwd, ..." (Het Groene Boekje, 1995) Voorbeelden: het Opperwezen; Allah, Gij zijt groot.
Sander van Walsum op pagina 3 van de Volkskrant van 21 mei 2001. Het artikel gaat over een Nederlandse islamitische universiteit.
bloedvat --> bloedvaten wijnvat --> wijnvaten handvat --> handvatten
Mieke Zijlmans: 'Depressieve oudere moet aan zijn hart denken', zaterdag 19 mei 2001, pagina 3G Jan Kuitenbrouwer, 'Operatie droomhuis'(27) Het Volkskrant Magazine, 21-04-01, pagina 51. [Dat er in de eerste zin een keer JE te veel stond, merkte ik pas bij het overtypen. Veel taal- en spelfouten ontgaan ons... gelukkig.]
De grammaticacontrole van Word signaleert ook dit soort fouten. 'Als je het onderwerp van de voorgaande persoonsvorm is, moet er meld je staan' zo luidt de waarschuwing ongeveer. Als je dit te moeilijk vindt, kun je een ezelsbruggetje gebruiken: vervang het werkwoord door een werkwoord waarvan de stam op een klinker eindigt, bijvoorbeeld gaan. Controleer daarmee de combinatie. Zeg je: gaat je of ga je? Juist. De dichteres Ellie de Waard was berucht omdat ze als poprecensente uitdrukkingen gebruikte zoals: 'De band speelde hard maar toch zacht'. Deze afwijking lijkt in De Volkskrant opnieuw de kop op te steken. In het kunstkatern van vrijdag 20 april 2001 schrijft Merel Bem: "Hij zit in een rieten tuinstoel en kijkt, enigszins terughoudend, maar met volledige overgave en half dichtgeknepen ogen." (pagina 2V). Zie ook Gijsbert Kamer hier onder, hoewel ik vermoed dat hij er een diepere betekenis aan toekent.
De teksten worden niet chronologisch weergegeven: de meest recente staan boven aan! In de Volkskrant van dinsdag 17 april 2001 bevestigt Gijsbert Kamer dat hij het verschil tussen lange ij en korte ei absoluut niet weet. Citaat van pagina 3 V:
Verder kijkend in het artikel, stuit je op nog enkele merkwaardige dingen:
Volgens Gijsbert Kamer lijdt Nick Cave onder zijn huiselijk bestaan. De Volkskrant lijdt aan redacteuren die een korte ei niet van een lange ij kunnen onderschijden. De lezers leiden mee. De Volkskrant, donderdag 5 april 2001, pagina 15K. In welk katern van de Volkskrant zouden nu de meeste fouten gemaakt worden? Voor mijn gevoel moet dat Economie zijn. In het wetenschapskatern zou je het niet zo gauw verwachten. Maar in René Didde heeft het katern een potentiële topscorer. Het zijn niet zulke ernstige fouten, maar daar staat een flinke kwantiteit tegenover! De misgrepen hiernaast komen uit één artikel, het artikel Stinken om hulp op pagina 1W van zaterdag 7 april 2001. "Recent wisten de Wageningers aan te tonen dat een zandraket die door sluipwespen te hulp werd geschoten, evenveel zaad maakt dan een onaangetaste plant. ""De lokroep van de planten is een even vernunftig als verradelijk mechanisme." "....uit gesprekken met veredelingsbedrijven blijkt dat zij helemaal niet onafwijzend staan tegenover het ontwikkelen van meer communicatieve landbouwvariëteiten." Deze rubriek wordt van onder naar boven gevuld: de meest recente toevoegingen staan doorgaans boven aan. In de Middeleeuwen werden lange klanken weergegeven door een i achter de klinker te schrijven. Daardoor bestaan er nog spellingen als Oirschot, waarin de i tegenwoordig vervangen zou worden door een tweede o. Bij één klinker stond het een beetje gek om er een i achter te zetten, namelijk bij de i zelf. Daarom schreef men geen ii maar ij. Ook tegenwoordig wordt deze combinatie in veel streken van Nederland nog als 'ie' uitgesproken.Degenen die zo'n dialect spreken, hoeven nooit te aarzelen tussen ei en ij. Als ze gewend zijn in het woord IE te zeggen, is het een zgn. lange ij, als ze EI zeggen is het een zgn. korte ei.... Ons zou veel lijden bespaard zijn als de Volkskrantredacteuren wat beter in hun dialecten zaten. Nu weer een anonieme scribent in de rubriek Kort van de wetenschapsbijlage. Op pagina 3W van de editie van 24 maart 2001 schrijft hij of zij: "De dieren leven op een relatief eenzijdig wilgendieet en leiden vermoedelijk ook onder de cadmiumvervuiling van de Biesbosche bodem." Als ik een artikel lees, en ik kom een taalfout tegen, kijk ik onmiddellijk naar de naam van de schrijver. Die verdient dan een plaatsje op mijn grijze lijst. Hij is vanaf dat moment minder betrouwbaar geworden. Soms tref ik echter de naam van iemand voor wie ik groot respect heb. Zoals bij het artikel 'Een eenzame fluit in de verte' op pagina 31 van Cicero, de literaire bijlage van de Volkskrant. Deze recensie van een postuum werk van de Indische dichter G.J. Resink
bevat de zin: Deze zin is geschreven door ... Kees Fens! Dé Kees Fens!! Nu houd ik zelf altijd aan, dat 'isolatie' iets concreets is, bijvoorbeeld 'isolatie van een stroomdraad', en isolement iets figuurlijks is. De enige Van Dale die ik in huis heb (het handwoordenboek uit 1984) geeft aan, dat isolatie ook 'afzondering' kan betekenen. Als eerste betekenis! Hier ben ik het dan niet mee eens. Elke keer als ik 'isolatie' voor 'isolement' zie, denk ik aan een anglicisme... Dat is dan mijn 'splendid isolation...' Lijden, leed, geleden... Wanneer zou het lijden van de lezer van de Volkskrant
nu eens verlicht worden? De uitdrukking 'het lijdt geen twijfel dat...'
beleeft een opleving in populariteit. Net zoals ter plekke ineens ter
plaatse is gaan vervangen. 'Dat mijn moeder volledig aan dat beeld beantwoordde, leidt geen twijfel.' Meneer Voskuil, let op uw zaak! DE SCHOOLMEESTER:Taal- en spelfouten in de Volkskrant
Wel prettig, dat de Volkskrant tegenwoordig de spelfouten pontificaal op de voorpagina zet. Soms zelfs in een vet korps met een contrastkleur, zoals
in de Volkskrant van 12 maart 2001. Engelse woorden horen strikt genomen niet in deze rubriek thuis. Maar er is een woord dat in de Volkskrant zó vaak fout gespeld wordt, dat ik toch wel een winstwaarschuwing af wil geven. Het gaat om loose. Dit is een goed Engels woord, maar het betekent 'los' of 'losjes' ('foot loose and fancy free'). In de Volkskrant wordt het steeds gebruikt voor 'verliezen'. Maar dat is 'lose'. De uitspraak is ook anders. 'Don't loose
your head' Misschien is het besmettelijk, sc
gebruiken waar c genoeg is? Op pagina 13 van de Volkskrant van 19
maart 2001 schrijft Heleen Baert OF Robert van Gijssel: Neem John Volkers op pagina 14 van de Volkskrant van 25 januari 2001.
Het Engelse living betekent inderdaad: woont, of wonende, of woonachtige. Volkers heeft dat onderbewust wel geregistreerd, maar verzuimt het in het Nederlands uit te drukken. Er is echter een tweede ergernis, en die is fundamenteler. Welke Engelse tekst heeft deze gemakzuchtige journalist gebruikt? Want het is duidelijk dat hij deze fout maakt, doordat hij ons een andere tekst, van een andere journalist, in een andere krant, in een andere taal voorzet. Hij denkt natuurlijk dat wij die andere krant niet te zien krijgen. Klopt! Maar wel zien wij door zijn tekst heen dat hij gewoon iets overschrijft en slecht vertaalt. In de literatuur heet dit een palimpsest. In de Middeleeuwen was zoiets heel aanvaardbaar. Door het voorval dat hiernaast beschreven wordt, kijk ik met andere ogen naar anglicismen. Schrijven journalisten gewoon andere - buitenlandse - kranten over? Je zou het wel denken, als je de volgende zin leest, uit de Volkskrant van 3 februari 2001.
Met de boot naar Sankt Anton?
Nee, het Engelse wekwoord 'ship' (versturen) of het zelfstandig naamwoord
'shipment' (zending) zat hem dwars. Is Rolf
Bos daar ter plaatse of neemt hij op zijn gemak buitenlandse
kranten door in Amsterdam??
DE SCHOOLMEESTER: Taal- en spelfouten in de Volkskrant
'Voor de slachtoffers die naast vreselijke brandwonden ook leiden aan een inhalatietrauma zijn de komende dagen kritiek, aldus de artsen.' [Marc van den Broek op pagina 2 van de Volkskrant van 2 januari 2001.] 'Lijden aan' zou je kunnen leren als een vaste combinatie. Dat scheelt weer een spelfout. Misschien kunnen spellingcontroleprogramma's van tekstverwerkers daar ook op afgestemd worden. Een combinatie van syntactische controle met spellingverbetering. Verder krijg ik uit de tekst de indruk dat vreselijke brandwonden lijden aan een trauma. Dat zal wel niet de bedoeling zijn. Pagina 2 is de pagina met de meeste spelfouten. Een dag later staat er: "'De koersen zijn weliswaar gedaald, maar dat geld ook voor de winstverwachtingen', stelt Gooskesn." Inderdaad, pagina 2 gaat doorgaans over geld, maar als 'stelt' met een t moet, dan geldt dat toch ook voor 'geldt'? [Jan Meeus op pagina 2 van de Volkskrant van 3 januari 2001.] Een verschijnsel als het Nationaal Dictee is amusant, maar het zoekt de problemen te veel in excentrieke woorden. Ik vind het veel belangrijker dat mensen de algemene spellingregels kennen die ze dagelijks hanteren, zoals de persoonsvormen, dan dat ze de grillen van de spellingcommissies in de loop der tijden volgen. Daarvoor moet je een woordbeeld aanleren, terwijl woordbeelden in het geval van werkwoordsvormen juist fnuikend kunnen zijn. Van sommige werkwoorden zie je bijvoorbeeld zelden iets anders dan het voltooid deelwoord, zodat dat in het geheugen gegrift wordt. Dit komt doordat wij Nederlanders: a) een voorkeur hebben voor lijdende vorm (stam van zijn + voltooid deelwoord) b) voor gebeurtenissen in het verleden graag de voltooide tijd gebruiken, terwijl in andere talen (zoal het Engels) dan juist de verleden tijd gebruikt wordt. Robert van Gijssel is de zoveelste journalist die erin trapt. 'Vergrijsd' is zo vaak met een d te zien, dat hij vergeet dat het nog steeds van een werkwoord afkomstig is. Hij schrijft in de Volkskrant van 12 december 2000: "Ach, het is een erg leuke club, maar ook een club die enorm vergrijsd." Maar, Robert, die club vergrijst juist! Overigens: ik lees toevallig de Volkskrant, maar in andere kranten, zoals Spits of Metro, is het met de spelling en het taalgebruik nog veel droeviger gesteld. Laatst in de Metro 'verworp' iemand iets. Inderdaad, ook de verleden tijd 'verwierp' komt nog maar zelden voor. Je leest alleen het woord ‘verworpen' en dan vergeet iemand al gauw de juiste verleden tijd! En om terug te komen op woorden die je zelden gebruikt: een spellingcontrole van de computer haalt de fouten in de spelling hiervan er makkelijk uit; en verder kent het – als het een goed programma is - ook die buitenissige woorden die het Nationaal Dictee zo larmoyant en excentriek en faux-pas en niemendallerig maken. Pagina 2 biedt ook humor. "In totaal laat DNB 3,3 miljard Nederlandsche euromunten maken, waarvan 1 miljard geel-koperen muntjes van 1 en 2 eurocent." Kees Kraaijeveld is blijkbaar zo onder de indruk van DNB, De Nederlandsche bank, dat hij de sch maar overplant naar de combinatie 'Nederlandsche munten'. [Volkskrant 7 februari 2001] Zaterdag 21 oktober 2000 Ellen ten Damme, op blz. 9 van het Volkskrant Magazine, heeft het moeilijk met een voltooid deelwoord: is het gejuichd of gejuicht??Tip 1: als de verleden tijd een t heeft, heeft het voltooid deelwoord dat ook. Het is juichte, dus ook gejuicht. Tip 2: de spellingcorrectie op je computer kan weliswaar moeilijk beoordelen of het gebeurd dan wel gebeurt moet zijn, maar met gejuichd heeft hij geen moeite. Hij keurt (!) je zin "Het korte rokje van het meisje dat haar uiterste best deed vioool te spelen op een soort housebeat werd meer toegejuichd dan haar virtuoze spel" gewoon af.
4 november 2000 Sommige
uitdrukkingen beginnen spontaan aan een nieuw leven. Zo werd het in
de jaren zestig ineens mode om niet meer 'ter plaatse' te zeggen,
maar 'ter plekke'. Vergelijk het maar met 'kloeg' in de kolom
hiernaast, hoewel dat nooit zo aangeslagen is. 'Het leidt geen twijfel dat Zorreguieta op de hoogte moet zijn geweest van wat er destijds gaande was,...' Maandag 23 oktober 2000 Het blijven toch de persoonsvormen die problemen geven. 'Speelman vindt [goed zo!] het wel jammer dat de Britse pers zo weinig aandacht besteed aan het evenement." Nu ik toch bezig ben met dit artikel, "De tweekamp speelt niet tot de verbeelding" zal wel een verschrijving zijn. Maar die betrekkelijke voornaamwoorden, daar schijnt echt wat mis mee te zijn. "Kasparov en Kramnik voeren een titanengevecht die uiteindelijk in remise eindigt." Het gevecht dat ...., Peter, wat is daar moeilijk aan? [artikel 'Vrienden van Crooswijk vinden het "knap waardeloos"', blz. 17 / sportkatern, schrijver Peter de Waard] Zaterdag 21 oktober 2000 Jawel hoor , er gebeurt weer niets in de Volkskrant. Want het gebeurd. Bij Astrid Theunissen, op blz. 58 van het Volkskrant Magazine: "Nee, al ben ik er niet tegen als het [samenwonen voor het huwelijk,PJM] maar niet binnen drie maanden gebeurd." Het vorige voorbeeld dateert van Woensdag 9 augustus: Bij Sacha Bronwasser op bladzijde 9: ".. de doodsheid van de voorwerpen en hun strenge orde maken samen het gebouwtje tot een oord waar nooit iets gebeurd,..." Woensdag 9 augustus. Een dilemma! Toen mijn zoon Joost op de basisschool zat (1984-1990) merkte ik dat er nieuwe sterke werkwoorden geïntroduceerd werden. Bijvoorbeeld de verleden tijd kloeg voor klagen. Ik vond dat leuk, want taalkundig gezien bewegen talen zich altijd van onregelmatig naar regelmatig, van sterk naar zwak. Dus wat er op pagina 8 van de Volkskrant van 9 augustus staat is
misschien fout,... maar wel leuk. In het stukje over Jerry Hall die acht seconden naakt te zien is op een duister toneel (...?...!) staat: "Zij bekloeg zich er eerder deze week over dat fotografen bij een repetitie gratis foto's hadden kunnen nemen, terwijl ze geweigerd had naakt te poseren voor Playboy dat haar goud geld had geboden." Het draagt wel bij tot de licht-ironische toon van het stukje, dat schijnbaar archaïsche 'bekloeg'. [Naschrift:
Annieke Kranenberg:16 februari 2000, pagina 3 De bevindelijke vice-voorzitter van de PvdA gispte in het CDA-blaadje 'de ideologische leegte van de VVD', en kloeg : 'Het is alsof je als gelovige met een niet-gelovige praat.' JAN BLOKKER in de Volkskrant, pagina 2, 16 juni 2001. We kunnen dus stellen: kloeg leeft! Inderdaad, soms is het meervoud met een S eraan vast moeilijk. Deze keer twee voorbeelden uit het Wetenschapskatern van de Volkskrant. Het ene staat op Blz. 1W van 4 maart 2000. Maarten Evenblij schrijft:
Dat moet CLOUS zijn, als je alleen naar de spelling kijkt; als je bij het woord zelf stilstaat, vermoed je dat er OORZAKEN of ERFELIJKE FACTOREN had moeten staan. Spelfouten geven wel vaker aanleiding stil te staan bij de zin die ze bevat. Wat vindt u hiervan? Kranten portretteerden haar, CNN kwam filmen, persbureau’s loeiden.' (Martijn van Calmthout op pagina 5 W, ook 4 maart 2000) PERSBUREAUS, u wordt zo gemolken!! (En let op de vaste S!) Zelfs op de voorpagina kun je fouten aantreffen. In een zin als 'Hij wint de Tour' zal iedereen toch wel een t gebruiken in wint?
(Voorpagina de Volkskrant, 10 juli 2000) Dan was er ook nog een Volkskrant-redacteur die beweerde dat stierenmelk smakelijker was dan koeienmelk. Helaas las ik deze biologische nouveauté toen ik zelf in Hongarije was. Teruggekomen kan ik het citaat niet meer vinden... wel weet ik dat de goede man buffelmelk bedoelde. (Kan het een vrouw geweest zijn? Nee!)Biologie... Koplopers in het maken van spel- en taalfouten zijn ongetwijfeld de economische redacteuren. Wie komen er op de tweede plaats? De popjournalisten, schat ik. De nu volgende is een fout die ik al meer dan eens aangetroffen heb, waarschijnlijk omdat de uitdrukking: 'het lijdt geen twijfel' ineens weer populair wordt.
Gijsbert Kamer, 5 augustus 2000, pagina 9)
Kees Schuyt, DE JAREN DES ONDERSCHEIDS (VK 19-1-2000)
Daniel
Koning, EN WAT DOE JIJ? in het katern Werk.
Toevoeging bij kloeg/klaagde: de taalkundige Dr. Koefoed wijst mij erop, dat
kloeg inderdaad een archaïsche, dus een verouderde,
vorm is! Zie ook het Gastenboek voor kritische
opmerkingen over een rubriek als deze. Na verloop van tijd krijg ik het gevoel: laat maar zitten. Bijvoorbeeld met burgemeester Gulliano van New York, die leidt aan prostaatkanker, of iemand die zich tot de klas went. Die laatste fout is trouwens wel pathetisch (anglicisme!), want dan denkt die economische journalist eens wel aan de stam+t en dan vergeet hij de d! Nu stond er iets in de Volkskrant dat ik gewoon niet kan volgen. Ik weet dat het fout is, maar als ik probeer het uit te leggen raak ik in de knoop. Drie ontkenningen in een zin is gewoon een overdosis. Hoe zou je deze zin logisch moeten begrijpen?
"Geen klant...." dus elke klant niet [het stond op zaterdag 30 september in de bijlage voor gezondheidszorg en welzijnswerk, in de rubriek "U hoort nog...". De titel luidde 'Supermarkt biedt dakloze geen werk, wel onderdak'.] Donderdag 29 juni 2000 stond er in de rubriek Hedenlands van Jan Kuitenbrouwer de combinatie ‘ten vondeling gelegd’. Misschien dacht de schrijver aan ‘ten grave dragen’? In ieder geval moet het zijn: te vondeling leggen. MisverstandDit namelijk: iemand uitroepen tot de [beste][snelste][foutste] persoon van het WESTELIJK halfrond. Dat kan natuurlijk wel, maar dan moet je toch in Amerika zijn. Wij wonen, tot veler verrassing, op het OOSTELIJK halfrond. De grens ligt in Engeland (nulmeridiaan van Greenwich, weet je wel?). Dus inderdaad, ook in Engeland zijn er mensen die op het westelijk halfrond wonen.
|
De meest verbouwde, verplaatste en gerenoveerde site van alle halfronden! |