 | Er bestaat wel een risicotest, maar juist zedendelinquenten
scoren daar heel laag op, omdat het van die braverikken zijn. |
Marloes Elings in het Volkskrant Magazine van 27 april 2002,
pagina 17. |
Als je het voorbeeld monniken kent, zijn
slechteriken, viezeriken en braveriken geen probleem. Alleen staat
braveriken niet in het groene boekje en dus ook niet in de
spelingcontrole. Het artikel over TBS-ers maakte wel diepe indruk op mij. |
| Een van de nonen op de mms heeft met
geweld de make up van m´n gezicht gehaald.
Met een groffe dweil en groene zeep. |
Ben Haveman op pagina 10 van het Volkskrant Magazine van 27 april
2002. |
De MMS was een school voor meisjes. In 1970 ben ik nog met
een van de laatste MMS-klassen naar Londen geweest. Het waren gezellige
klassen, maar er hing wel een overdaad aan parfum in de lucht.
Make-up is een combinatie van twee woorden, waar volgens de regels een
streepje (koppelteken) tussen moet. Maar de echte fout in het stuk van
Haveman is natuurlijk groffe.
Hoe kán je zoiets schrijven? Dat snap ik niet. Voor mij krijgt de
verbogen vorm een lange o en dan zou ik er niets over piekeren daar een
dubbele ff te zetten. Heeft Ben Haveman een afwijkende uitspraak? |
|
De Schoolmeester heeft sinds kort een eigen
website, waarop kunst, schaken, vissen en Jugendstil van ondergeschikte
belang zijn. Het adres is
http://home.wanadoo.nl/nelleke.metz/schoolmeester/Schoolmeester_XP.htm |
| De financiële en sportieve malaise in het Nederlandse voetbal werd
gisteravond verdoezeld door Feyenoord, de
ploeg die zich in De Kuip opgelucht en opgetogen liet onderdompelen in een
poel van euforie. |
|
Paul Onkenhout in de Volkskrant van 12
april 2002, pagina 13. Waarom verdoezeld? Het kan toch ook een
tegenvoorbeeld, een ontkrachting, een relativering zijn? |
| Aleid Truijens ziet in de appel een verwijzing
naar het bijbelverhaal over de zondeval. Maar had Eva dan een tafel, en zo
ja, was die dan gedekt? Ik meen dat zij de verboden vrucht rechtstreeks van
de boom plukte.
Kan het hier ook gaan om een vergiftigde appel, waar in een bekend
sprookje uit gehapt wordt door het personage Sneeuwwitje? |
| Het losse omslag met stijlvolle belettering en daaronder een gedekte
tafel, wit tafellaken en een knalrode appel met een hap eruit -
Eva! - omvat een stemmig zwart gebonden
boekje. |
Aleid Truijens in de Volkskrant van 15 maart 2002, pagina 25. |
| Twee keer wordt er in de recensie van het boek De vanger verwezen
naar een (boos) sprookje. De beeldspraak van de schrijfster, Manon
Uphoff, wordt ook nog veroordeeld als `te feeëriek opgepoetst´. Misschien
moet Aleid Truijens haar eigen stukjes eens gaan analyseren. |
| Colliena is geliefd bij voetbalstatistisci
en er zijn ook spelers die met hem weglopen, maar hij heeft uiteraard ook
vijanden. |
|
Martien Schurink in de Volkskrant van 13
maart 2002, pagina 11.
Het fascisme zit diep in onze spelling! |
| Onze correspondent´ in de Volkskrant van
22 maart 2002, pagina 4. Ik dacht dat die aanslag mislukt was? |
| Een deel van het buskruit dat door Guy Fawkes werd gebruikt om in 1605
de Houses of Parliakment op te blazen, is mogelijk gevonden in de kelder
van de British Library. |
|
| En Jacques Herb trekt (vooral in studentenkringen) ook al weer enige
tijd volle zalen met zijn `Manuëla´. |
|
Televisierubriek in de Volkskrant
van 26 maart 2002, pagina 12. |
| Pingüin-Kuikens |
| Israël |
|
| Het trema wordt ook wel deelteken genoemd. Het
verdeelt een woord in lettergrepen, op plaatsen waar verwarring zou kunnen
ontstaan. Je moet bijvoorbeeld mu-se-um lezen en geen mu-seum met de eu van
Teun. Daarom schrijf je natuurlijk museüm... of
niet? |
Wat is nu eigenlijk de functie van een trema (o)? |
| Nee, museüm is
fout. Zeeëgel is een beter voorbeeld, of
drieëndertig. |
Nog fout! Het groene boekje geeft museum,
zee-egel en... o toch drieëndertig, geen drie-en-dertig? |
| Nadat de commissie die het groene boekje
samengesteld heeft zich grondig met de tussen-n had bemoeid, speurde zij
naar een andere regel die te simpel was om met rust gelaten te worden. Het
trema! In het groene boekje van 1954 werd het gebruik hiervan deels
overgelaten aan degene die schreef. ´Met het oog op de schoolpraktijk´
werden er trema´s geadviseerd op vreemde woorden zoals linguïst,
reïnterpretatie en dergelijke.
´Wetenschappelijk gevormden´, dat wil zeggen mensen die de
oorspronkelijke taal van deze `bastaardwoorden´ kenden, mochten in hun
onderling verkeer linguist en reinterpretatie spellen. Elke
linguïst weet tenslotte dat hij een linguist is! |
| linguist |
| linguïst |
| reinterpretatie |
| reïnterpretatie |
|
| Volgens mij is een trema nodig in woorden als
museum, omdat er een klank eu bestaat, die anders uitgesproken wordt dan de
losse letters. In een woord zoals Israel is het mijns inziens niet nodig,
want de tweeklank ea bestaat niet. |
|
|
Art,
de andere website van
PieterJan Mellegers,
gaat over kunst en architectuur,
met name Art Nouveau |
Toch was er sprake van een zekere willekeur. Een
schoolmeisje van negen kreeg een rode streep door linguist, terwijl
een linguïst van negentig gewoon maar zijn gang mocht gaan!<<Selectie in
document>> |
| En toen ze deze regel toch aan het herzien
waren, bedachten ze meteen maar een nieuwe complicatie! |
Je zou in plaats van een trema ook een
koppelteken kunnen gebruiken! Dat was zelfs al voorgeschreven als de twee
lettergrepen op twee verschillende regels stonden. |
| Eerst werd er duidelijkheid geschapen: het
trema moet gebruikt worden bij aa,ae, ai, au, ee, ei, eu, ie, oe, oi, oo, ui
en uu. Een opsomming dus. Helaas verlies ik hier mijn argument tegen het
trema op Israel. Ik neem mijn verlies als een man. Maar dan win ik met
museüm... of niet? |
| Nee, museum is en blijft een van de uitzonderingen. Franse en Latijnse
woorden krijgen geen trema, omdat deze talen het trema niet kennen, zoals
elke wetenschappelijk gevormde persoon weet. |
|
| na-apen |
| toe-eigenen |
| zee-egel. |
|
Samenstellingen krijgen géén trema, die krijgen
voortaan een streepje: na-apen, toe-eigenen, zee-egel. Dit is in
overeenstemming met het koppelen van andere woorden, zoals Hans Bouman
bijvoorbeeld demonstreert in het citaat hieronder: whisky-en-water. |
| Dan is het dus ook drie-en-dertig? |
|
| |
Dat zou te gek worden! Telwoorden krijgen wel
een trema! We hebben dus eerst een regel versimpeld, door een opsomming te
maken van de gevallen waarin hij toegepast moet worden. Daarna compliceren
wij hem weer door er een ander leesteken bij te halen.
Net als bij de regels voor aaneenschrijven (aan-een-schrijven?) geldt
hier: mensen die op hun taalgevoel konden spellen, moeten nu de regels uit
hun hoofd leren. En makkelijke, maar onlogische regels zijn vervangen door
moeilijke, even onlogische regesl. |
| Rubriek Site-seeing in de Volkskrant van
23 maart 2002, pagina 5S. |
| Ga terug in de tijd met de Encyclopedia
Brittanica, editie 1911. |
|
| Sterker nog: in het jaar dat MTV voor het eerst
het licht zag. |
|
Francisko van Jole in de Volkskrant van
30 maart 2002, pagina 5S. |
| De lijdensgeschiedenis van de Volkskrant
wordt fier voortgezet door Hans
Bouman: in de Volkskrant van 29 maart 2002, pagina 26. |
| Kortom, het leidt weinig twijfel dat,
wanneer we dit verhaal met de juiste hoeveelheid whisky-en-water achter de
kiezen zouden lezen, zich een allegorie van de geboorte van het modernisme
openbaart. |
|
| De gezamelijke winkeliers huren en
particuliere beveiligingsdienst in. |
|
Robert van Gijssel in de Volkskrant van 5
april 2002, pagina 9. |
| `To hover´ (met een o zoals in on) betekent
`rondhangen boven´. Dat is wat een hovercraft doet. Zie ook Het Klokhuis
hieronder. |
| Beetje met hoovercraft rondvaren. |
Rubriek Site-seeing (anoniem) op pagina 5 van de Volkskrant van 9
maart 2002 |
| Kapelaan Mike Shellman van de Amerikaanse 101ste divisie buigt zich,
afgelopen zondag, over een gewonde soldaat in Sirkankel, Afghanistan. |
Onderschrift bij een foto op pagina 5 van de Volkskrant van 7
maart 2002 |
Een chaplain is een legerpredikant
(protestants) of een aalmoezenier (katholiek). Hij kán ook kapelaan
zijn, maar zo ziet de man op de foto er niet uit! |
| Ronald Ockhuysen schrijft op pagina 26K en 27K over de film
What Time Is It There? van Tsai Ming-liang. |
|
(De Volkskrant, 7 maart 2002)
Een foto van de
gewraakte `kom´! Deze vormt gelijk een link naar de nieuwe site van de
Volkskrant en de VPRO over film. |
| Zone is zonder ^, maar er is hier helemaal geen sprake van
een tijdzone, maar een tijdverschil. Alle tijdzones hebben een
verschil van één uur met de ernaast gelegen zones. |
| Tussen Taipei en Parijs zit een tijdzône
van zeven uur, maar eenzaamheid doet overal evenveel pijn. |
|
Verder zwemt de vis (een gourami) niet in een kom, maar in
een aquarium (door liefhebbers een bak genoemd). Kommen zijn rond! |
| Het Latijn heeft de c uitgevonden. Die dient om de
afwisseling tussen de klanken s en k in een woord mogelijk te maken.
Combinaties met elektr- komen echter van het Griekse elektron.
Overigens: waarom worden alleen Engelse woorden gecursiveerd? En geen
Duitse of Franse? |
| Een nieuwe noodroep om electronische hulpmiddelen voor scheidsrechters
of een aanzet tot het verbannen van de schwalbe? |
Anoniem artikeltje over de schwalbe van Machlas bij Ajax-Feyenoord,
pagina 4V van de Volkskrant van 7 maart 2002 |
| Er ontstaan `hopefull monsters´, die de
concurrentie met normale beesten niet aankunnen. |
| Volgens Schram hoeven het niet altijd de fitste
beesten te zijn die overleven. |
Berber Rouwé, `Een gen voor tien poten´ in de Volkskrant van 2
maart 2002 (voorkant Wetenschap). |
Als het Engelse woord full gecombineerd
wordt met een ander woord, vervalt en van de twee l-en. Leuk is de
combinatie van full met fill: de Concise Oxford Dictionary
geeft die als fulfil. In Amerika is fulfill gewoner. De Angelsaksen
kennen niet zoiets als een groen boekje! |
| Die fitte beesten zie je ook altijd in het
fitnesscentre! Als voormalig kweker van pekelkreeftjes kan ik
getuigen dat ze veel meer dan tien poten hebben! |
| De beroerdste regel uit het laatste groene boekje betreft de
tussenletter -n-. Voor alle duidelijkheid: het gaat om een letter die niet
uitgesproken wordt. Vroeger hadden we hier een ongegronde regel voor, die
wel logisch klonk en daardoor makkelijk toe te passen was. |
| Zij stellen dat een wetenschapper belangenloos
op zoek is naar waardenvrije kennis over de
werkelijkheid. |
Henk van Renssen, "Stilte baart kennis" op pagina 3W van de Volkskrant
van 2 maart 2002. |
De hoofdregel was, dat er alleen een e gebruikt werd,
bijvoorbeeld
| ganzepen, |
| hartedief, |
|
notedop. |
|
De uitzondering, die voor mij belangrijkste leidraad vormde,
was dat er -en- geschreven werd als je noodzakelijk aan een meervoud
dacht. Bijvoorbeeld
| bijenkorf, |
| boekenkast, |
| vriendenkring. |
|
Deze onzinnige, maar makkelijk toepasbare regel werd
vervangen door een andere, even onzinnige regel, die niet makkelijk
toepasbaar is! In de zin van Henk van Renssen hierboven wordt duidelijk
geïllustreerd hoe moeilijk de toepassing van de nieuwe regel is. Omdat er
een meervoud waardes bestaat, moet er geen -n- in waardevrije
staan. Maar waarom moet het belangeloos zonder -n- zijn??? |
| De kosten zijn relatief laag: voor één maaltijdvervangend product telt
de consument hoogstens vier gulden neer. |
Wil Thijssen in het economische katern, pagina 2E van de Volkskrant
van 28 februari 2002 |
Met euro´s hoef je in ieder geval minder te tellen! |
| Het werkwoord is verrassen , dus één t is voldoende.
Misschien was de schrijver bang de bekende fout met verassen te
maken. |
| In september verrastte de bank haar
miljoenen rekeninghouders met de keuze voor een betaalde bankpas met
`volledige functionaliteit´ of een gratis pas (Giropas Basis) zonder
toetsers en bellen. |
Rubriek Op=op onder redactie van Ben van Raaij, pagina 16 van
de Volkskrant van 27 februari 2002 |
| pubertijd |
| asterix |
| kruidvat |
| brillenkoker |
|
De woorden die hier links opgesomd worden hebben als
overeenkomst, dat iemand ze expres `verkeerd´ heeft gespeld om daar een
effect mee te bereiken. De puberteit is een levensfase. De toevoeging `teit´
heeft niets met tijd te maken, maar maakt van het concrete
zelfstandige naamwoord puber een algemener woord, dat een niet-telbare
kwaliteit aangeeft.
Iemand heeft ooit de `foute´ spelling pubertijd bedacht om de
aandacht te vestigen op een televisieprogramma. De `poëtische functie van
taal´ is benut om een nieuw woord te vormen, dat een nieuwe betekenis
overdraagt, zoiets als `tijd voor pubers´. Het nieuwe woord zou
logischerwijs uitgesproken moeten worden met nadruk op de eerste
lettergreep, terwijl puberteit nadruk op de laatste lettergreep
krijgt. |
Kruidvat is ongetwijfeld een variatie op kruitvat,
die verwijst naar het feit dat men in die winkel kruiden kan kopen.
Asterix, de naam van een stripfiguur, werd zo bekend, dat ik in de jaren
tachtig een universitair docent erop moest wijzen dat het leesteken
sterretje (*) asterisk heet. De brillenkoker was de titel
van een bundel verhalen van Freek de Jonge. In de tijd dat het verscheen was
de gangbare spelling nog brillekoker. De woordspeling, of
eigenlijk spellingspeling van De Jonge is nu onmogelijk
geworden. (Een recensie van deze bundel kan in oude versies van deze site
nog gevonden worden onder Literatuur.)
Het slappe karakter van de opstellers van het nieuwe groene boekje (1995)
blijkt weer uit het feit, dat ze pubertijd als nieuw woord opgenomen
hebben. Ik zou van de gebruikers wel eens willen horen hoe ze het
uitspreken... |
| Jongens in de vroege pubertijd lopen op
school met hun ziel onder hun arm en krijgen vaak te horen dat zij
tekortschieten. |
Ingezonden brief op pagina 19 van de Volkskrant van 23
februari 2002 |
 |
| De 33-jarige kunstenaar is een Engelsman en kan dus
refereren aan levenloze substanties met it. Als Nederlanders moeten
wij kiezen uit hij, het of zij. Poep is
mannelijk. |
Peter de Waard op pagina 16 van de Volkskrant van 22
februari 2002 Redactie van de rubriek Dag in Dag uit: Heleen Beaart
en Robert van Gijssel |
| Ik viel op de samenstelling en de vorm van de poep en de wijze waarop
het in de loop van de tijd van kleur
veranderde, aldus de 33-jarige kunstenaar. |
|
| Overige categoriën die de komende weken
aan bod komen zijn kracht, gif, verdediging en menseneter. |
|
Als de nadruk op de lettergreep met ië valt, wordt het ieë.
Zie ook saurieër hieronder, en tracht dit
raadsel op te lossen! |
Artikeltje over de televisieserie Ultimate Killers
op pagina 14 van de Volkskrant van 22 februari 2002 |
|
Art Nouveau
Jugendstil in Delft |
Kop bij het weerbericht van Klaas Dros op pagina 15 van
de Volkskrant van 20 februari 2002 |
| Omstuimig en regenachtig |
|
| In een kleigroeve bij Peterborough hebben
Britse paleontologen een plakkaat gefossiliseerd braaksel gevonden,
die waarschijnlijk rond de 160 miljoen jaar
geleden is uitgespuugd door een in zee zwemmend reptiel, een ichthyosaurus |
| Relatief kleine saurieër leefden van die
overvloed, en werden op hun beurt weer bejaagd door ondermeer de
pliosaurus, een van de grootse zeeroofdieren die ooit hebben geleefd. |
Rubriek `Kort´ op pagina 3W van de Volkskrant van 16 februari 2002 |
kleigroeve ??? |
een plakkaat ... dat
Wat de gedachte achter saurieër is tart mijn vermogen tot inleving... ik
geef het op! |
| Maar alles wat mij verder van het goede resultaat
afhoud... daar ben ik gewoon niet zo mee
bezig. |
Margo Vliegenthart in een prachtig portret door PIETER WEBELING. Ook de
foto op pagina 16 (Volkskrant Magazine van 16 februari 2002) van Wim van de Hulst is erg mooi. |
 |
Een barracuda uit Blijdorp, vergeleken met mijn eigen
levendbarende snoekje. Klik op de foto om naar het Oceanium te gaan. |
| Huub Wijfjes is een bewonderaar van Martin van Amerongen.
Hij probeert ook een stilistisch hoogstaand proza af te leveren, maar
sommige volzinnen ontsporen. HUUB WIJFJES,
`Herkenbaar als licht in duisternis´ op pagina 30 van de Volkskrant van
15 februari 2002. |
| Niet geboeid door het keiharde feit, het grote politieke schaakspel of
het dagelijkse geharrewar; wel geamuseerd toekijkend,
af en toe vilein prikkend in de zwakke plekken
van het menselijk bestaan en bovenal opgeruimd
blijven schrijven over alles wat voorhanden komt en boeit. |
| Geen duimendik in de taal geschoffelde ironie, maar de stillere vormen
die, ofschoon zelden direct aanwijsbaar, elke zin en alinea boven het
alledaagse verheft. |
|
| Hij biedt een overzicht van de
state of the art op het terrein van
beweging, maar schets ook een overtuigende theorie, die gericht is op het
menselijk vermogen tot compensatie en aanpassing. |
GERRIT BREEUWSMA op pagina 28 van de Volkskrant van 15 februari
2002 |
State of the art is eigenlijk een
bijvoeglijke bepaling, geen zelfstandig naamwoord. Het betekent `beste´, om
precies te zijn `beste volgens huidige mogelijkheden´. He bought a
state of the art computer. Maar misschien bedoelt Breeuwsma ´een
overzicht van het beste op dit gebied´? Ten slotte zou overzicht
gecombineerd met het bedoelde `overzicht van de stand van zaken´ (Van Dale)
een tautologie zijn. |
|
Reageren op een fout doe je niet bij een dom of niet ter
zake doend iets, maar bij een programma of een krant waar je op gesteld
bent. Daarom reageer ik niet op de Spits of Metro, maar wel op
de Volkskrant. En nu op Het Klokhuis.
Plaatje is link naar Het Klokhuis |
Het Klokhuis is een informatief programma, dat
afgestemd is op de jeugd. Maar het is interessant voor iedereen. Ik bewonder
het vooral om de originele en treffende manieren waarop moeilijke dingen
uitgelegd worden. |
Vanavond ging het over de hovercraft. In
het Nederlands: het luchtkussenvoertuig. Hoewel het natuurlijk net zo goed
vaartuig of vliegtuig zou kunnen heten. Dat zit in de Engelse
term: craft kan zowel vaartuig als vliegtuig betekenen. En
ruimtevaartuig. Jammer dat er niet werd stilgestaan bij de naam
hovercraft. Misschien zou dan niet de hele uitzending door die
vervelende fout gemaakt worden. Iedereen zei namelijk hoovercraft,
met de klinker oe. Maar het ding heeft niets met Hoover te maken, het
ontleent zijn naam aan het werkwoord hover. Dat betekent zweven,
hangen boven. Zoals in `a helicopter hovering over a stadium´
(Van Dale).
En de klinker is geen oe, maar de Engelse o (die een beetje op een
Nederlandse a lijkt), zoals in hospital, holidays, horse. |
| Nu ik toch afdwaal van de Volkskrant, wil ik mijn
verontwaardiging uiten over een tekst die ik ik bij Van Morrison vond. Ik ben een fan van Van, al vijfendertig jaar lang. Ik heb
nog de originele single Gloria/Baby please don´ t go van Them uit 1965. Ik
ga elke keer kijken als Van in Nederland is. |
 |
In het tekstboekje bij Irish Heartbeat
staat in de tekst van `Raglan Road´ een verschrikkelijke spelfout.
Verschrikkelijk, omdat degene die hem afgedrukt heeft klaarblijkelijk niet
begrijpt waar het over gaat. Laten we hopen dat Van hier niets van weet.
Er staat:
On Raglan Road on an Autumn Day,
I saw her first and new.
That her dark hair would weave a snare
that I may one day rue.
De tweede regel moet zijn:
... I saw her first and knew ...
Het zijn homoniemen, ik weet het, dus je hóórt het verschil niet.
Hopelijk zingt Van gewoon de tweede tekst en is het boekje door een of
andere Ierse dronken nitwit samengesteld. Vooral erg dronken, want na een
punt kun je niet verder gaan met that. Ja, dat zal het wel zijn.
Drank maakt meer kapot dan je kunt bevroeden... |
| Kaja de Jong reageert ook op de interpretatie van
songteksten door Marcel Möring. Ik ken het lied van Abba niet, maar haar
interpretatie lijkt mij de beste tot nu toe. |
Overigens: leuk dat Marcel Möring de inhoud van songteksten
wil analyseren. Ik heb vroeger - toen ik nog leraar Engels was -
teksten van John Lennon en Paul McCartney gebruikt om prosodie te
behandelen. Zij gebruiken namelijk interessante versvormen, onder andere op
het gebied van rijmschema´s. |
| Ze beschrijft haar leven tot de dag voordat hij kwam. En ja, hij is
gekomen, maar ook weer bij haar weggegaan! |
| Haar leven is weer hetzelfde als voorheen, maar nu ziet ze pas hoe
saai, grijs en grauw dat leven was. |
Kaja de Jong in een ingezonden brief in de Volkskrant van 9
februari 2002 |
| Gesjoemel bij HBO groter dan gedacht |
Kop op de voorpagina van de Volkskrant van 8 februari 2002 bij een
artikel van Thom Meens en Raoul du Pré |
Kan gesjoemel groot zijn? Ik zou liever
hebben gezegd dat het gesjoemel erger is dan gedacht. Of desnoods
omvangrijker. |
| Er wordt al heel snel gereageerd op het artikel
van Marcel Möring over liedteksten. Zelf neig ik ertoe te denken, dat het
gaat over een liefde die gevonden is en weer verloren. De reactie van Dirk
Aalbers was razendsnel. Helaas kan ik hem niet terugvinden. |
Dirk Aalbers in een ingezonden brief in de Volkskrant van 8
februari 2002 |
| Niet Amerikaanse mijnspecialisten, maar een select groepje Noren moet
voorkomen dat de 3600 Amerikaanse, Canadese
en Jordaanse troepen bij Kandahar het
slachtoffer worden van de duizenden antipersoneels-
en landmijnen waarmee de luchthaven nog steeds is bezaaid. |
STIEVEN RANDHARIE op pagina 5 van de Volkskrant van 8 februari
2002 |
- 3600 troepen... en uit hoeveel mensen bestaat elke troep?
- Ik ben nog steeds niet gelukkig met de aanduiding `anti-personeel´
voor mijnen die gericht zijn tegen mensen, manschappen, individuen. Bij
personeel denk ik in de eerste plaats aan een supermarkt.
In Van Dales Engelse woordenboek staat voor anti personnel `tegen
personen gericht´.
|
| Peter-Arno Coppen reageert op mijn vraag over
koningschap. Waarom, zo vroeg ik mij af, is het
geen koningsschap, terwijl we wel een s
gebruiken in koningshuis? Zijn reactie staat hiernaast, met een kleine
verduidelijking van mijn kant. |
Geachte Schoolmeester, in één
van uw ergernissen vraagt u zich af waarom het woord 'koningschap' niet met
een extra -s wordt geschreven, naar analogie van bv. 'koningshuis'. Maar
daar is in dit geval een goede reden voor: 'koningschap' is geen
samenstelling zoals 'koningshuis'; '-schap' is een achtervoegsel. De
spelling is dus naar analogie van 'graafschap' en 'dichterschap'.
Peter-Arno Coppen
Mijn reactie:
Geachte heer Coppen, het duurde even voor ik volledig door had wat u zei.
Als ik het goed begrijp zit het verschil in de combinatie met huis,
dat een zelfstandig woord is, en -schap, dat niet als zodanig
bestaat?
Antwoord: Precies! Je kunt het vergelijken met een achtervoegsel als -heid,
dat ook nooit om een extra -s vraagt. |
| Let me tell you about the birds and the bee´s
and the flowers and the trees |
|
Marcel Möring illustreert de spelfout die ik
onlangs verklaarde naar aanleiding van cafés. Als hij consequent was
geweest had hij ook tree´s geschreven... |
| Artikel van Marcel Möring in het kunstkatern van de
Volkskrant van 7 februari 2002, pagina´s 16K en 17K. |
Het artikel `Luister naar de tekst!´ is heel
interessant. Ik wil de interpretatie van `The Day before You Came´ nog een
keer aanvechten, maar dat moet maar op een andere tijd en een andere plaats.
Eerst wil ik een paar spelfouten noemen en een regel uit het Engels
uitleggen. |
| Het is niet alleen een prachtig klassiek lied, dat wat mij betreft op
dezelfde hoogte staat als de liederen van Strauss, Mahler of Ives, het
bevat ook nog van een tekst (sic) die zo ambigue
en gelaagd is dat het moeilijk is er niet over te blijven nadenken. |
|
ambigu |
| In The Day Before You Came is een vrouw
aan het woord die de zachte landing van een harde mededeling
voorbereid: ik houd niet meer van jou. |
+t |
Foei, Marcel! |
| De regel van het Engels die ik wil toelichten
gaat over het gebruik van hoofdletters in titels. Ook Engelsen en Amerikanen
gebruiken die vaak verkeerd. Vooral de makers van popsongs stellen er een
genoegen in, zoveel mogelijk hoofdletters te gebruiken. Het is inderdaad
komisch om woorden als A en The midden in een regel met
hoofdletters te tooien. Toch is dit niet zoals het hoort. |
| Here, There And Everywhere |
| The Day Before You Came |
|
Het idee is simpel: alle woorden van
betekenis in een titel krijgen een hoofdletter.
Dat zijn op de eerste plaats de naamwoorden en de zelfstandige werkwoorden.
Voegwoorden, koppelwerkwoorden, hulpwerkwoorden, voorzetsels en lidwoorden
dragen over het algemeen zo weinig bij aan de betekenis, dat ze met kleine
letters geschreven worden. Er zijn natuurlijk grensgevallen. Neem
bijvoorbeeld you in `I Love You´. Het belangrijkste woord van
de titel!Ik geef enkele voorbeelden uit het MLA Handbook, een
autoriteit op dit gebied.
| Who´s Who in America |
| Report of the Commision on the Humanities |
| Goethe: Das Leben im Werk |
Wie de regel simpel wil houden, schrijft in ieder geval voorzetsels,
lidwoorden en voegwoorden met een kleine letter, behalve als ze het begin
van een titel of subtitel zijn (zoals bij het boek over Goethe). |
| Menigte Palestijnen lyncht drie verdachten |
| De drie verdachten zouden zijn doodgeschoten in de wc van het gebouw,
waar de politie hen had verborgen. |
Pagina 6 van de Volkskrant van 6 februari 2002 |
Ik heb altijd verondersteld dat lynchen
een illegale vorm van terechtstelling door ophanging was. Ik meende zelfs
dat het woord ontstaan was door een Ierse rechter die Lynch heette en die
zijn eigen zoon had laten ophangen. Dat blijkt niet zo te zijn. Van Dale
geeft als betekenis: molesteren (wat ik te zwak vind, want van molesteren ga
je niet dood).
De Concise Oxford Dictionary noemt twee mogelijke bronnen van het woord,
maar zegt niets over ophanging. `Execute´ is daar de gebruikte term.
De twee personen naar wie lynchen genoemd kan zijn, zijn Judge Lynch, die
een verzinsel genoemd wordt, en Captain William Lynch uit Virginia, die
in 1782 gevrijwaard werd wegens het illegaal straffen (niet: terechtstellen)
van mensen.
In andere bronnen vind ik overigens de naam Charles Lynch, namelijk in
Larousse en het etymologisch woordenboek van Dr. J. de Vries. |
| ´Ik irriteer mij
aan de soms domme fouten die gemaakt worden´, zo verklaart
PieterJan Mellegers zijn motivatie. |
Artikeltje in de rubriek OSM in De Journalist van 25 januari 2002, pagina 34
(ik kreeg dat artikel pas op 6 februari onder ogen). |
Als je een interview weergeeft, wil je de
ondervraagde persoon ook graag sprekend invoeren. Maar niemand praat in
afgeronde volzinnen, dus moet je een beetje schipperen in je weergave: het
moet overkomen als een echte uitspraak, maar ook voldoen aan de eisen die
een gedrukt medium stelt aan de grammatica. Je moet daarbij oppassen dat je
de geïnterviewde persoon geen taalfouten in de mond legt! (Op de voorganger
van deze pagina, De Schoolmeester,
stond een voorbeeld van Jan Kuitenbrouwer, die zijn vrienden citeert met een
spelfout.) |
Zoals ik al in het interview met BNN aangaf, de
mogelijkheden zijn:
- het irriteert mij
- het ergert mij
- ik erger mij eraan
Heet het door elkaar gooien van twee op elkaar lijkende uitdrukkingen
niet een contaminatie? |
| ` .. Mellegers, ooit docent Engels, en momenteel medewerker bij
Schroevers bedrijfsopleidingen.´ |
Dit is uit hetzelfde stukje in De Journalist. Het bedrijf heet
Schoevers Bedrijfsopleidingen. We hadden ooit een mevrouw Schroevers in een
cursus. Zij werd voortdurend opgebeld door mensen die SCHOEVERS moesten
hebben.
Overigens is SBO, zoals het in de wandelgangen heet, een nazaat van het
beroemde Schoevers Opleidingen, dat bekend staat om zijn een-, twee- en
driejarige opleidingen op office-gebied. Schoevers Bedrijfsopleidingen is
sinds 1992 een zelfstandig bedrijf. Mensen komen bij ons om een
applicatiecursus van enkele dagen te doen. Bij mij komen zij voor cursussen
in programma´s zoals Word, Excel, PowerPoint, Access, Outlook, Windows,
Frontpage, Internet Explorer, enzovoorts. |
| Zie de reactie op het interview op Radio 1 met
BNN op de voorganger van De Schoolmeester XP,
De Schoolmeester. |
 |
Op andere pagina´s: Jugendstil in Nederlandse en
Belgische steden. Klik op het plaatje. |
